menu

ΙΣΤΟΡΙΑ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ


ΙΣΤΟΡΙΑ
Η εποχή που χτίστηκε το χωριό είναι άγνωστη όπως άγνωστο είναι και αν απ’ αρχής χτίστηκε στη σημερινή τοποθεσία. Από τα τοπωνύμια που υπάρχουν γύρω του (Καλογεραίικα, Τσιρμπαίικα, Καραμπιναίικα, Πανταζαίικα, Αρβανιταίικα, Χροναίικα, Μπελοκαίικα, Κεντισταίικα) όπου και τα μαντριά τους, συμπεραίνεται πως οι πρόγονοι μερικών γενεών ήταν τσοπάνηδες διασκορπισμένοι σε δασώδη και απάνεμα κρησφύγετα για προστασία και ασφάλεια των ζώων τους από τα άγρια θηρία, τους κλέφτες και τους παγετώνες όσοι δεν πήγαιναν στα χειμαδιά (Μεσσηνία, Αργολίδα). Αργότερα όμως έχτισαν το σημερινό χωριό που τους εξασφάλιζε νερό από τις πηγές της Παναγιάς και του Αληγιάννη και ανοιχτό ορίζοντα για να βλέπουν τους εχθρούς. Δεν μπορεί όμως να εξακριβωθεί αν το υδραγωγείο, που ίχνη του έχουν βρεθεί στο προαύλιο του Παπαελευθεραίικου σπιτιού (κεραμικής τέχνης) ήταν δικό τους έργο ή προγενέστερο αυτών.
Σύμφωνα με την παράδοση, η πρώτη εκκλησία που υπήρχε ήταν της Παναγίας (σημερινό νεκροταφείο) χωρίς να είναι γνωστή η ημερομηνία κτίσης της εκκλησίας αυτής αλλά και του Αγίου Σπυρίδωνα ενώ από την εντοιχισμένη πλάκα που υπάρχει στην εκκλησία της Ευαγγελίστριας προκύπτει πως έχει κτιστεί το 1864. Επίσης άγνωστη είναι η ημερομηνία κτίσης και για εκκλησίες που υπήρχαν παλαιότερα, του Αγίου Δημητρίου στου Μπακούλη το πουρνάρι και της Αγίας Παρασκευής. Έρευνα χρειάζεται και ο χώρος στου Διάλεση το βουνό όπου βρίσκονταν σημάδια οικισμού.
Το 1700 και το 1704 αναφέρεται στις Βενετσιάνικες καταγραφές (απογραφές) σαν Zapaga.  Επόμενη αναφορά υπάρχει το 1823. Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους υπάρχει κατάλογος του αριθμού των οικογενειών της επαρχίας Λεονταρίου, στον οποίο αναφέρεται το χωριό μας σαν Τσιαπόγος με 17 οικογένειες.
Το 1824 στα πρακτικά των Γενικών Συνελεύσεων που έγιναν στο Λεοντάρι όπου υπαγόταν και η περιφέρεια Μεγαλόπολης για την ανάδειξη βουλευτού, φέρονται να υπέγραψαν 8 ψηφοφόροι από Τσαπόγα (Θανάσης Τζωρτζίνης, Γεωργάκης Μυλωνόγαμπρος, Γιώργης Πανταζόπουλος, Λιάς Αρβανιτόπουλος, Γεωργάκης Μυλωνάς, Μανώλης, Θανάσης Κόκαλης και Θανάσης Κεντιστός).
Το 1836 το Τσαπόγα αναφέρεται στο Γενικό Πίνακα των Δήμων του Κράτους μεταξύ των χωριών που απαρτίζουν το Δήμο με έδρα το Σινάνο.
Το 1875 σε εκλογικούς καταλόγους αναφέρονται από το χωριό Τσιαπόγα οι παρακάτω εκλογείς:
Αναστάσιος Ντουβής του Ηλία, ετών 29
Αθανάσιος Λυμπερόπουλος του Λυμπέριου, ετών 49
Αθανάσιος Πανταζής, ετών 60
Αθανάσιος Μανωλόπουλος του Αργυρίου, ετών 42
Αθανάσιος Τσίριμπας του Ηλία ετών 41
Αθανάσιος Κεντιστός του Γεωργίου, ετών 38
Αθανάσιος Αρβανίτης του Ιωάννη, ετών 33
Ανδρέας Βελισσάρης του Δημητρίου, ετών 33
Αλέξιος Τσίρμπας του Ηλία, ετών 33
Βασίλειος Καλογερόπουλος του Καλόγηρου, ετών 32
Γεώργιος Χρονόπουλος του Χρόνη, ετών 41
Γεώργιος Μυλωνάς, ετών 42
Γεώργιος Τσίριμπας του Ηλία, ετών 43
Δημήτριος Μπελώκας του Αθανασίου, ετών 38
Δημήτριος Καλογερόπουλος του Καλόγηρου, ετών 39
Δημήτριος Τσίρμπας του Παναγιώτη, ετών 58
Δημήτριος Μπελώκας του Τριαντάφυλλου, ετών 39
Δημήτριος Κάππος του Γεωργίου, ετών 53
Δημήτριος Μπελοκόπουλος του Αθανασίου, ετών 34
Δημήτριος Πουλημένος του Θεοδώρου, ετών 39
Ηλίας Πανταζής του Αθανασίου, ετών 37
Ηλίας Τσίριμπας του Γεωργίου, ετών 21
Ιωάννης Πανταζής, ετών 51
Ιωάννης Μυλωνάς του Γεωργίου, ετών 37
Ιωάννης Κάππος του Γεωργίου, ετών 59
Ιωάννης Βελισσάρης του Βελισσάριου, ετών 50
Κωνσταντίνος Γκότσης του Δημητρίου. ετών 37
Κωνσταντίνος Βελισσάρης του Βελισσάριου, ετών 65
Κωνσταντίνος Πανταζής του Ιωάννη, ετών 23
Μανώλης Μανωλόπουλος του Αθανασίου, ετών 24
Νικόλαος Λυμπερόπουλος του Λυμπέριου, ετών 50
Νικόλαος Κάππος του Γεωργίου, ετών 36
Νικόλαος Κεντιστός του Θεοδώρου, ετών 23
Νικόλαος Φιλάντρος, ετών 34
Νικόλαος Τσιριμπόγαμβρος, ετών 32
Νικόλαος Τσίρμπας του Αθανασίου, ετών 23
Παύλος Πανταζής του Ιωάννη, ετών 24
Παρασκευάς Βελισσάρης του Ιωάννη, ετών 30
Παναγιώτης Μπελώκας, ετών 43
Παναγιώτης Λυμπερόπουλος του Αθανασίου, ετών 25
Παρασκευάς Λυμπερόπουλος του Λυμπέριου, ετών 35
Παύλος Αρβανίτης του Ιωάννη, ετών 34
Πέτρος Αρβανίτης του Ιωάννη, ετών 34
Παναγιώτης Μπελώκας του Τριαντάφυλλου, ετών 24
Σταύρος Τσίριμπας του Ηλία, ετών 32.
Εκτός από την ποιμενική κτηνοτροφία, αρκετές οικογένειες ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία μικρών κοπαδιών από πρόβατα και κατείχαν τις μεγαλύτερες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης. Η παράδοση φέρνει σαν πρώτη οικογένεια του γερο-Τσούκα, των Καλογεραίων, των Κεντισταίων και άλλων.
Η αμπελουργία ήταν η κύρια καλλιέργεια της κάθε οικογένειας με δεκάδες στρέμματα αμπέλια. Τη δεντροκαλλιέργεια (ελιές, συκιές, καρυδιές και άλλα καρποφόρα δέντρα) προσπαθούσε μάταια να την εφαρμόσει ο Γιάννης Ελεύθερος (μετέπειτα Παπα-Γιάννης ή Παπα-Λεύτερος), σώγαμπρος από το Ανεμοδούρι. Παντρεύτηκε μια Κεντιστοπούλα και φύτευε δέντρα τα οποία τα κατέστρεφαν οι γιδοτρόφοι με το κλαδευτήρι γιατί περιορίζονταν τα βοσκοτόπια. Ο παπάς δεν υποχωρούσε και την επόμενη φορά φύτευε διπλάσια δενδρύλλια και στην εκκλησία τους μιλούσε για τη σημασία της ελιάς, της συκιάς, της καρυδιάς. Ο τρόπος του έφερε αποτέλεσμα και παράδοξα οι πρώτοι που πείστηκαν και τον μιμήθηκαν ήταν οι τσοπαναραίοι Βασίλης και Δημήτρης Καλογερόπουλος.
Η ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας και στα γύρω χωριά δημιούργησε την ανάγκη να γίνει ελαιοτριβείο γιατί μέχρι τώρα μετέφεραν τις ελιές με ζώα στο ελαιοτριβείο που υπήρχε στο Μεμή (Ελληνίτσα). Το πρώτο ελαιοτριβείο στην περιφέρεια της Μεγαλόπολης το δημιούργησε το 1911 ο γιος του Παπαγιάννη Φώτης Παπαελευθερίου, που ταξίδεψε για το σκοπό αυτό για δύο χρόνια στην Αμερική. Μέσα σε λίγα χρόνια ο κάθε νοικοκύρης είχε τον ελαιώνα του και μέχρι σήμερα δίνει εισόδημα στους Μαλλωταίους.
Από το 1890 έως το 1908 οι πρώτοι που αναζήτησαν την τύχη τους στην ξενιτιά (Αμερική) ήταν οι Παπαελευθεραίοι, οι Χροναίοι, οι Τσιρμπαίοι, οι Λυμπεραίοι, οι Δουβαίοι. Όσοι νέοι δεν μπόρεσαν να φύγουν στο εξωτερικό πήγαν στην Αθήνα, τον Πειραιά και την Πάτρα, ανάμεσα στους οποίους και πολλά παιδιά κάτω των 10 ετών που ασχολήθηκαν με το γυάλισμα παπουτσιών στους δρόμους (είναι γνωστή η έκφραση για τα επαγγέλματα στην Αθήνα «λούστρος από τη Μεγαλόπολη») και όταν μεγάλωναν, ως αχθοφόροι, γκαρσονάκια και εφημεριδοπώλες. Μόνο μετά το 1923 που ενσωματώθηκε ο πληθυσμός από τη Μικρασιατική καταστροφή ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τις βιοτεχνίες (τσαγκαράδες, ραφτάδες, μαραγκοί, σωφέρ κ.λπ.).

(Από το βιβλίο «ΜΑΛΛΩΤΑ» του Συνδέσμου Μαλλωταίων Η ΑΓΑΠΗ – 1986)


ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΙΟΥ
Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Τσαπόγα. Με το ίδιο όνομα συναντάται χωριό της Πάτρας (σήμερα έχει μετονομαστεί σε Μαυροχώρι) και χωριό της Αλβανίας το οποίο είναι χτισμένο σε αρκετά ψηλό σημείο. Από πολλούς πιστεύεται ότι πήραν το όνομά τους από την αρβανίτικη λέξη «Τσαπόγας» που σημαίνει «ψηλοπόδαρος». Ακόμα πολλοί πιστεύουν πως το όνομα «Τσαπόγας» προήλθε από πιθανό Τούρκο τοποτηρητή που το όνομά του προερχόταν από τα δύο συνθετικά «Τσαπ-Αγάς» που εγκαταστάθηκε εκεί κατά την πρώτη τουρκική κατάκτηση περί το 1460. Υπάρχουν και άλλα χωριά στην περιφέρεια της Μεγαλόπολης που είχαν παρόμοιες ονομασίες (Ρουσβαν-Αγάς τα Περιβόλια, Αλη-Αγάς οι Βρυσούλες, Κουρτ-Αγάς τα Παραδείσια).
Το 1930 κατά τη μετονομασία χωριών που είχαν ξενικό όνομα έλαβε το όνομα Μαλλωτά. Φαίνεται ότι η επιτροπή μετονομασίας των χωριών έλαβε υπόψη της το τοπωνύμιο «Μαλλωτά» που βρίσκεται στο βορινό σημείο του χωριού, περίπου 800 μ. μακριά από αυτό όπου ακόμα σώζονται ίχνη ερειπίων συνοικισμού, εκτός των αγγείων, κεραμικής τέχνης και άγνωστης εποχής που κατά καιρούς έρχονται στην επιφάνεια.
Περί τα 150 μ. βορειοδυτικά των ερειπίων του εν λόγω οικισμού υπάρχει το τοπωνύμιο «Παλιόβρυση» όπου υπάρχει πηγή από όπου πιθανώς υδρεύονταν οι κάτοικοι του οικισμού. Σε απόσταση 300 μ. περίπου δυτικά της θέσης αυτής υπάρχει τοπωνύμιο «Αγιοθανάσης» ή «Αη-Θανάσης» όπου ανακαλύφθηκε πριν από 80 χρόνια νεκροταφείο και δίπλα υδραγωγείο (δεξαμενή) δίπλα σε πηγή (κεφαλάρι) που έχει εξαφανιστεί. Μερικά μέτρα πιο κάτω, στη θέση «Λούτσες» και στην κοίτη του ρέματος έχει βρεθεί μαρμάρινος σπόνδυλος, κυλινδρικός χωρίς γλυφές, μήκους 1,20-1,50 μ. και διαμέτρου 0,50-0,60 μ. Νοτιοδυτικά της θέσης αυτής και σε μικρή απόσταση στη θέση «Παλιοχώρι» και συγκεκριμένα στο χωράφι-αμπέλι του Παναγιώτη Κ. Μπελόκα έχουν έρθει στην επιφάνεια αγκωνάρια, μνήματα, οικιακά σκεύη και άλλα αντικείμενα που μαρτυρούν πως υπήρχε οικισμός. Ακόμα και στη θέση «Μοναστηράκι», στο χωράφι του Τριάντου, βρέθηκαν κατά καιρούς μνήματα και πλάκες. Στους τοίχους των εκκλησιών Παναγίας και Αγ. Σπυρίδωνα βρίσκονται εντοιχισμένα μαρμάρινα κομμάτια. Στη βρύση του Αληγιάννη πριν από 70 χρόνια ήταν μια ποτίστρα από λαξεμένο μάρμαρο 1,20-1,30 μ. και διαμέτρου 0,40 μ. Αυτά τα μαρμάρινα ευρήματα πιθανόν να προέρχονται από κάποιο αρχαίο ιερό που πρέπει να ήταν γύρω από την πηγή του Αη-Θανάση. Στο Τζουμέικο αλώνι σε μια ανασκαφή για τη διαμόρφωσή του βρέθηκαν άφθονα ειδώλια και ταναγραίες κόρες (μικρά κομψότατα αγαλματάκια από ψημένο πηλό) και πολλά άλλα κεραμοειδή κομμάτια.
Όλα αυτά αποτελούν μαρτυρία ότι προϋπήρξαν οικισμοί των προγόνων μας στην περιοχή αυτή σε διάφορες εποχές και ύστερα από επιδρομές και κατακτήσεις εχθρών ανασκάπτονταν και ξαναχτίζονταν από τους κατοίκους στο ίδιο ή σε άλλο ασφαλέστερο σημείο.
Για την προέλευση της ονομασίας «Μαλλωτά» υπάρχουν και άλλες πιθανές εκδοχές.
1ον Να υπάρχει σχέση με τους «Μαλλωτούς» ή «Μαλλούς», λαό των Ινδιών που συνάντησε ο Μέγας Αλέξανδρος στην Ασία.
2ον Να υπάρχει σχέση με τους «Μαλλωτείς» που κατάγονταν από ένα οικισμό του Άργους και οι οποίοι ήταν εκλεκτή μονάδα ανδρών του Μέγα Αλέξανδρου.
3ον Να προέρχεται από την Ομηρική λέξη «Μαλλωτά» που σημαίνει περιοχή που τρέφει πρόβατα με εξαιρετικά πλούσια μαλλιά, όπως υποστήριζε το 1930 ο Γεώργιος Κατσόγιαννης, Γυμνασιάρχης στο Γυμνάσιο Μεγαλόπολης.
4ον Να προέρχεται από πυκνότατα δάση ενός είδους βελανιδιάς (δρυός) που ονομάζεται «δρυς η μαλλωτή», όπως υποστηρίζει το Κέντρο Αρκαδικών Μελετών, και από αυτές τις «μαλλωτές» βελανιδιές ονομάστηκε η τοποθεσία Μαλλωτά. Αλλά τέτοιες βελανιδιές δεν υπάρχουν αλλά η τοποθεσία «Μαλλωτά» είναι ένας γυμνός χώρος και δεν έχει κανένα είδος δέντρου αλλά μόνο θάμνους. Τέτοια δέντρα δρυός πανύψηλα και μεγάλης διαμέτρου βρίσκονται στην τοποθεσία «Αγία Παρασκευή» και «Παλιάμπελα».
5ον Να προέρχεται από το όνομα του πρώτου οικιστού που πιθανόν να λεγόταν «Μαλλωτάς».

(Από το βιβλίο «ΜΑΛΛΩΤΑ» του Συνδέσμου Μαλλωταίων Η ΑΓΑΠΗ - 1986)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου