"ΒΙΓΛΕΣ" - ΜΝΗΜΕΙΟ 212 ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ

Ο ΕΛΑΣ χτυπά στις Βίγλες (23-2-1944)

Στις 22-2-1944 έφτασε στην Αραχαμίτα τμήμα του ΕΛΑΣ, 60 περίπου ανταρτών, με επικεφαλής το μόνιμο αξιωματικό Γιώργη Κερκεμέζο από την Καμάρα. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, οι επικεφαλής του τμήματος με μια ομάδα ανταρτών ξεκίνησαν από το χωριό και μετά από τρία τέταρτα της ώρας πεζοπορώντας, έφτασαν στις Βίγλες, περιοχή του χωριού Μαλλωτά, στη δημοσιά Αθήνα-Τρίπολη-Καλαμάτα. Και εκεί, πολύ κοντά στις κατεστραμμένες πριν από ένα μήνα από τον ΕΛΑΣ γέφυρες, διάλεξαν ένα σημείο, κατάλληλο για ενέδρα. Την άλλη μέρα, 23 του μήνα, πριν ακόμα χαράξει, το τμήμα πήρε θέσεις στο επιλεγμένο σημείο. Κατά τις 7 το πρωί χτυπήθηκαν δύο γερμανικά αυτοκίνητα, το ένα τζιπ με αξιωματικούς και το άλλο μεγάλο με στρατιώτες, όλοι τους περί τους 30, εξοντώθηκαν. Λάφυρα όλος ο οπλισμός τους. Κατά μια πληροφορία μετέφεραν το ταχυδρομείο τους από τη Μεγαλόπολη στην Τρίπολη.

Εκτέλεση στις Βίγλες (24-2-1944)

Την επομένη από το χτύπημα, 24 του μήνα, οι Γερμανοί σε αντίποινα, στην ίδια θέση, εκτέλεσαν περί τους 220 αγωνιστές πατριώτες. Γύρω στους 200 μεταφέρθηκαν από την Τρίπολη, φυλακισμένοι εκεί από διάφορα μέρη όπου είχαν συλληφθεί, οι περισσότεροι Μεσσήνιοι, 14 από την επαρχία Μεγαλόπολης και 3 ή 4 από την Ασέα που συνελήφθηκαν κατά τη μέρα του χτυπήματος. Θάφτηκαν όλοι σε ομαδικούς τάφους, που άνοιξαν κάτοικοι των γύρω χωριών, οδηγημένοι στον τόπο της εκτέλεσης, με τη βία, από τους Γερμανούς. Αμέσως μετά, στην κορυφή της τοποθεσίας του εγκλήματος, οι Γερμανοί εγκατέστησαν φυλάκιο που το διατήρησαν ως την υποχώρησή τους. Νεκροί από την επαρχία Μεγαλόπολης ήταν οι εξής:

Θεόδωρος (Λάκης) Νικ. Χαραλαμπόπουλος, σπουδαστής,

Ηλίας Ηρ. Πρεκετές, εργάτης,

Ασημάκης Αγγελόπουλος, τσαγκάρης,

Ιωάννης Κων. Παπαϊωάννου, γιατρός,

Νικόλαος Δημ. Σμυρνής (Μούσκος), γεωργός,

Χρήστος Κων. Κουρούσης, σπουδαστής,

Αυγερινός Γεωρ. Θεοδοσίου, εργάτης,

Νικόλαος Ιωάν . Μπάντος, εργάτης,

Δημήτρης Αποστ. Κουλουράς, εργάτης,

Ιωάννης Δημ. Καΐκας, εργάτης,

Αναστάσιος Θεοδ. Μαντζιαβάς, εργάτης,

Χρήστος Ιωάν. Γιαννόπουλος,

Απόστολος Λεων. Ζέρβας, πολιτευτής, όλοι Μεγαλοπολίτες και ο

Ανδρέας Δήμου Λάμπρος, γεωργός από το Ίσαρη. 

(Από το βιβλίο «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ» του Πάνου Παπαελευθερίου).

Το Χρονικό της Εκτέλεσης

«Στις 20-2-1944 έφθασα με το τμήμα εις Μαυρομμάτι Μεσσηνίας. Εκεί δια διαταγής ΙΙ Ταξιαρχίας πήρα ανιχνευτικόν απόσπασμα για να ελέγχω την Μεγαλόπολιν. Λόγω της κακοκαιρίας την 20-2-1944 κατόρθωσα να φθάσω εις τους Αραχαμίτες και έκανα αναγνώριση στο Καλογερικό και Παλιόχουνη. Στις 23-2-1944 με 37 άνδρες έστησα ενέδρα εις την Παλιόχουνη, εχτύπησα 7 αυτοκίνητα Γερμανικά, 3 κούρσες - 4 φορτηγά, αποτέλεσμα 40 νεκροί Γερμανοί, 15 αξιωματικοί, λάφυρα 20 όπλα, πυρομαχικά και ένα Μαρσίπ, ουδεμία απώλεια δική μου.

Πώς έγινε η ενέδρα;

Έφυγα από Αραχαμίτες 8 π.μ. Έφθασα εις θέσιν ενέδρας, έφθασαν τα αυτοκίνητα, τους χτύπησα, οι Γερμανοί τα έχασαν. Σε πέντε λεπτά πηδήσαμε εις τα αυτοκίνητα και σφάξαμε τους Γερμανούς. Έπειτα έφθασε δύναμη επί μιαν ώραν μάχη ηναγκάσθημεν να υποχωρήσωμεν προς του Βάγκου, Λυκόχια, Δαφνί, Ζυγοβίστι. Οι Γερμανοί μετά 3 ημέρες εξετέλεσαν εις τόπον της ενέδρας 223 Έλληνες από τις φυλακές Τριπόλεως.

Εγκατέστησα μόνιμους φύλακες οι οποίοι παραμένουν ακόμη εκεί. Αν ήξερα ότι θα εκτελούσαν θα έστηνα και δεύτερη ενέδρα, αλλά δεν ειδοποιήθηκα έγκαιρα».

Ο Γιώργος Κερκεμέζος

Ο Γιώργος Κερκεμέζος γεννήθηκε το 1913 στο χωριό Καμάρα Φαλαισίας. Από τα παιδικά του χρόνια ήταν ένας ανήσυχος χαρακτήρας και πάντα πάλευε κατά της αδικίας. Όταν τελείωσε το Γυμνάσιο (Λύκειο της εποχής) διορίστηκε υπάλληλος στο Μαλτσινιώτη (καλυκοποιείο) στο διοικητικό προσωπικό. Στο στρατό υπηρέτησε σαν έφεδρος αξιωματικός και πολλές φορές του έγιναν προτάσεις να μείνει μόνιμος αξιωματικός, αλλά αρνήθηκε. Με την κήρυξη του πολέμου 1940 η μονάδα του τον τοποθέτησε στα πυρομαχικά και τον Μαλτσινιώτη. Αυτός, όμως, σαν φλογερός πατριώτης αρνήθηκε τη θέση αυτή που του δώσανε και με επανειλημμένες αιτήσεις του ζητούσε να πάει να πολεμήσει στο μέτωπο των βουνών της Αλβανίας. Μπροστά στην πατριωτική του λεβεντιά, ο στρατηγός του τον συνεχάρη ιδιαιτέρως και του υποσχέθηκε πως μόλις βρει κατάλληλο αξιωματικό να πάρει τη θέση του θα γίνει δεκτό το αίτημά του. Η θέση του ήταν άκρως εμπιστευτική και άκρως σοβαρή για εκείνη την εποχή. Μετά την κατάρρευση του μετώπου της Αλβανίας, ο Γιώργος Κερκεμέζος δεν σταύρωσε τα χέρια του. Πήρε μέρος στην κίνηση και συγκρότησε τις πρώτες ομάδες αντίστασης κατά των κατακτητών, πολέμησε μέσα από τις τάξεις του ΕΛΑΣ σαν αξιωματικός επικεφαλής τμήματος του ΕΛΑΣ. Έδωσε πολλές μάχες ενάντια στους κατακτητές φασίστες. Σκοτώθηκε σαν ήρωας πατριώτης για τη λευτεριά της πατρίδας στην τοποθεσία Γαργαλιάνοι στις 24 Σεπτεμβρίου 1944.

(Από το βιβλίο «ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΚΕΜΕΖΟΥ» του Αντωνίου Χριστόπουλου)

ΒΙΓΛΕΣ

(στίχοι Κώστα Αρβανίτη)

Συ διαβάτη που περνάς

στις Βίγλες κοντοστάσου

Κάνε ενός λεπτού σιγή

στους ήρωες μπροστά σου.

Φόρο τιμής απότισε,

αιωνία τους η μνήμη,

Ποτέ στον κόσμο φασισμός

πόλεμος μη γίνει!

(Από το βιβλίο «ΜΑΛΛΩΤΑ» του Συνδέσμου Μαλλωταίων Η ΑΓΑΠΗ - 1986)

ΒΙΓΛΕΣ

(στίχοι Βασ. Βελησσάρη)

Σε τούτη τη βουνοπλαγιά

σε τούτη τη χαράδρα

212 εκτελέσανε

για την πατρίδα Ελλάδα.

Με αίμα τον τόπο πότισαν

ετούτα τα πουρνάρια,

αξέχαστοί μας ήρωες,

Αρκάδες παλληκάρια.

Μα ο Έλληνας σκλάβος δεν έμεινε,

ούτε ποτέ θα μείνει

και πάντα για τη λευτεριά

το αίμα του θα χύνει.

(Από το βιβλίο «ΜΑΛΛΩΤΑ» του Συνδέσμου Μαλλωταίων Η ΑΓΑΠΗ - 1986)